Chia sẻ cách điều trị bệnh thường gặp ở người già

1. Những bệnh lý phổ biến ở người già và nguyên nhân gây ra

1.1. Cao huyết áp và cách kiểm soát hiệu quả

Cao huyết áp là một trong những bệnh mãn tính phổ biến nhất ở người già. Bệnh phát triển âm thầm, khó phát hiện nếu không được kiểm tra huyết áp định kỳ. Theo thống kê của Bộ Y tế, hơn 60% người trên 60 tuổi có chỉ số huyết áp cao hơn bình thường.

Nguyên nhân chủ yếu là do thành mạch máu bị lão hóa, mất tính đàn hồi và hẹp lại, gây cản trở tuần hoàn máu. Ngoài ra, chế độ ăn uống nhiều muối, chất béo bão hòa, ít vận động và stress kéo dài cũng góp phần gây bệnh.

Để điều trị cao huyết áp hiệu quả, người già cần được theo dõi huyết áp hàng ngày bằng máy đo huyết áp điện tử. Bác sĩ có thể kê toa thuốc hạ áp như nhóm ức chế men chuyển, chẹn beta giao cảm, thuốc lợi tiểu. Tuy nhiên, thuốc cần được dùng theo đúng liều lượng, không tự ý ngưng thuốc khi thấy huyết áp ổn định.

Bên cạnh thuốc, người già cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, giảm muối, tăng cường rau xanh, trái cây, uống đủ nước. Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, dưỡng sinh 30 phút mỗi ngày cũng giúp điều hòa huyết áp hiệu quả.

1.2. Tiểu đường ở người già và hướng dẫn điều trị tại nhà

Tiểu đường type 2 chiếm đến 90% các trường hợp tiểu đường ở người cao tuổi. Bệnh xuất hiện khi cơ thể không sử dụng insulin hiệu quả, gây rối loạn chuyển hóa glucose máu. Người già bị tiểu đường thường kèm theo các biến chứng nguy hiểm như tổn thương thận, võng mạc, thần kinh và tăng nguy cơ đột quỵ.

Biểu hiện của bệnh thường không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các dấu hiệu lão hóa như mệt mỏi, khô miệng, khát nước, tiểu nhiều lần. Vì vậy, xét nghiệm đường huyết định kỳ 3-6 tháng/lần là cần thiết để phát hiện sớm.

Điều trị tiểu đường ở người già cần kết hợp thuốc hạ đường huyết với chế độ ăn uống khoa học: giảm tinh bột xấu, ưu tiên chất xơ hòa tan, protein thực vật, hạn chế đường, bánh kẹo ngọt. Ngoài ra, người bệnh cần tuân thủ chỉ định bác sĩ về loại thuốc như metformin, sulfonylurea hoặc insulin nếu cần thiết.

Vận động đều đặn 30 phút/ngày giúp kiểm soát đường huyết tốt hơn. Đồng thời, nên hạn chế căng thẳng, duy trì giấc ngủ đủ 7-8 tiếng và tái khám đúng lịch để theo dõi tiến triển bệnh.

Xem thêm: Giúp việc chăm người già

1.3. Viêm khớp thoái hóa và cách điều trị giảm đau lâu dài

Thoái hóa khớp là hiện tượng tổn thương sụn khớp và xương dưới sụn, thường gặp ở người từ 60 tuổi trở lên. Các khớp hay bị ảnh hưởng là khớp gối, khớp háng, cột sống cổ và thắt lưng. Nguyên nhân là do quá trình lão hóa làm giảm chất nhờn và mất độ đàn hồi của khớp.

Triệu chứng phổ biến là đau nhức, cứng khớp buổi sáng, đi lại khó khăn. Nếu không điều trị kịp thời, người già có thể mất khả năng vận động, teo cơ, thậm chí phải thay khớp.

Điều trị viêm khớp thoái hóa cần phối hợp giữa dùng thuốc giảm đau (paracetamol, NSAIDs), thực phẩm chức năng bổ sung glucosamine, chondroitin và vật lý trị liệu. Không nên lạm dụng thuốc kháng viêm corticoid vì dễ gây loãng xương, suy tuyến thượng thận.

Tập luyện nhẹ nhàng với các bài dưỡng sinh, yoga cho người cao tuổi hoặc bơi lội cũng giúp tăng cường sự linh hoạt của khớp. Đồng thời, nên duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên các khớp chịu lực như đầu gối, cột sống.

Xem thêm: Tìm người chăm người già

2. Điều trị các bệnh lý về hô hấp ở người già

2.1. Viêm phế quản mãn tính và biện pháp hỗ trợ tại nhà

Viêm phế quản mãn tính là tình trạng viêm kéo dài ở lớp niêm mạc của phế quản. Bệnh thường gặp ở người già do hệ miễn dịch suy yếu, ảnh hưởng bởi khói bụi, không khí ô nhiễm hoặc hậu quả của việc hút thuốc lá lâu năm.

Người bị viêm phế quản mãn tính thường ho kéo dài, khạc đờm, mệt mỏi, đôi khi kèm theo khó thở. Nếu không điều trị đúng cách, bệnh có thể tiến triển thành viêm phổi hoặc COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính).

Việc điều trị cần kết hợp thuốc giãn phế quản, thuốc kháng sinh nếu có nhiễm trùng, và thuốc long đờm. Người già cần được giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ và ngực khi thời tiết chuyển lạnh. Uống đủ nước để làm loãng dịch đờm cũng rất cần thiết.

Ngoài ra, có thể dùng các bài thuốc dân gian hỗ trợ như uống nước lá hẹ hấp mật ong, tỏi hấp đường phèn hoặc trà gừng để giảm ho. Việc sử dụng máy xông khí dung tại nhà cũng giúp thông thoáng đường thở, giảm triệu chứng.

Xem thêm: Giúp việc chăm sóc người cao tuổi

2.2. Hen phế quản ở người cao tuổi và kiểm soát cơn hen

Hen phế quản là bệnh lý gây viêm mạn tính ở đường hô hấp, làm co thắt cơ trơn phế quản, dẫn đến khó thở. Người già mắc hen thường chịu ảnh hưởng nặng hơn do sức đề kháng yếu và phản ứng kém với điều trị.

Cơn hen có thể khởi phát bất ngờ, gây thở rít, cảm giác nghẹt thở, tức ngực. Điều quan trọng là người thân cần nhận biết sớm triệu chứng và có biện pháp xử trí kịp thời như dùng thuốc xịt giãn phế quản nhanh (salbutamol).

Để điều trị lâu dài, bác sĩ thường chỉ định thuốc dạng xịt chứa corticosteroid hoặc các thuốc kháng leukotrien nhằm kiểm soát viêm. Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng, không được ngưng thuốc khi chưa có chỉ định.

Ngoài ra, cần loại bỏ các yếu tố kích phát như khói thuốc, lông thú cưng, bụi bẩn, phấn hoa trong không khí. Đeo khẩu trang khi ra ngoài, sử dụng máy lọc không khí trong phòng cũng giúp hạn chế dị nguyên.

Chế độ ăn giàu vitamin C, omega 3 từ cá, rau xanh và các loại quả mọng sẽ hỗ trợ tốt cho hệ hô hấp. Đặc biệt, hãy duy trì tập hít thở sâu mỗi ngày để tăng cường dung tích phổi.

2.3. Viêm phổi ở người già và phác đồ điều trị đúng cách

Viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở người cao tuổi, đặc biệt trong mùa lạnh. Đây là tình trạng nhiễm trùng mô phổi do vi khuẩn, virus hoặc nấm gây ra. Người già bị viêm phổi thường sốt nhẹ, ho có đờm, thở nhanh, đôi khi lú lẫn hoặc giảm tri giác.

Việc điều trị cần nhập viện nếu bệnh nhân có biểu hiện suy hô hấp, không ăn uống được hoặc có bệnh nền đi kèm như tiểu đường, tim mạch. Phác đồ bao gồm kháng sinh phổ rộng, thuốc giảm ho, long đờm và oxy hỗ trợ.

Tại nhà, người chăm sóc cần giúp người bệnh nghỉ ngơi nhiều, ăn thức ăn mềm, dễ tiêu, bổ sung nước và vitamin. Đặc biệt phải theo dõi sát thân nhiệt, huyết áp, nhịp thở để báo bác sĩ kịp thời nếu có dấu hiệu xấu đi.

Việc tiêm vắc-xin phòng cúm và phế cầu là cách hiệu quả để giảm nguy cơ viêm phổi. Đây là biện pháp dự phòng nên được thực hiện định kỳ mỗi năm cho người trên 60 tuổi.

Xem thêm: Giúp việc chăm người bệnh

3. Điều trị rối loạn giấc ngủ và các vấn đề tâm lý ở người già

3.1. Mất ngủ mãn tính và các biện pháp điều trị không dùng thuốc

Mất ngủ là vấn đề thường gặp ở người già, đặc biệt sau tuổi 60. Theo nghiên cứu, khoảng 70% người cao tuổi bị rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, ngủ chập chờn hoặc thức dậy nhiều lần trong đêm. Nguyên nhân là do sự thay đổi nhịp sinh học, giảm tiết melatonin và ảnh hưởng từ các bệnh mãn tính.

Việc điều trị mất ngủ nên ưu tiên các phương pháp không dùng thuốc để tránh phụ thuộc. Đầu tiên là xây dựng thói quen ngủ đúng giờ, không ngủ trưa quá lâu, hạn chế tiếp xúc với thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.

Không gian ngủ cần yên tĩnh, ánh sáng dịu nhẹ, nhiệt độ phòng phù hợp. Người già nên sử dụng gối mềm, đệm không quá cứng và mặc đồ ngủ thoải mái. Ngoài ra, có thể uống một cốc sữa ấm hoặc trà hoa cúc trước khi ngủ để thư giãn.

Các bài tập dưỡng sinh nhẹ nhàng như thiền, yoga, khí công vào buổi chiều tối cũng giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Nếu vẫn không hiệu quả, có thể sử dụng sản phẩm bổ sung melatonin theo chỉ định bác sĩ.